MKiŚ w sprawie odpowiedzialności SP za szkody wyrządzone przez wilki i prawnego uregulowania kwestii odszkodowań
W odpowiedzi na wniosek KRIR (►pismo z dn. 14.07.2023 r.) w sprawie odpowiedzialności Skarbu Państwa za szkody wyrządzone przez wilki i podjęcia prac legislacyjnych mających na celu zmianę ustawy o ochronie przyrody w celu uregulowania kwestii odszkodowań, MKiŚ (►w piśmie z dn. 08.11.2023 r.) przekazało poniższe informacje.
"Zgodnie z art. 126 ust. 1 ustawy z dnia 16 kwietnia 2004 r. o ochronie przyrody (Dz.U. z 2023 r. poz. 1336 z późno zm.) Skarb Państwa odpowiada za szkody wyrządzone przez 5 gatunków zwierząt, w tym przez wilki w pogłowiu zwierząt gospodarskich, przy czym odpowiedzialność ta nie obejmuje utraconych korzyści. Niemniej jednak zgodnie z art. 126 ust. 6 ww. ustawy odszkodowanie nie przysługuje:
1) osobom, którym przydzielono grunty stanowiące własność Skarbu Państwa,
2) jeżeli poszkodowany:
a) nie dokonał sprzętu upraw lub płodów rolnych w ciągu 14 dni od zakończenia zbiorów tego gatunku roślin w danym regionie,
b) nie wyraził zgody na budowę przez regionalnego dyrektora ochrony środowiska lub dyrektora parku narodowego urządzeń lub wykonanie zabiegów zapobiegających szkodom,
3) za szkody:
a) powstałe w mieniu Skarbu Państwa, z wyłączeniem mienia oddanego do gospodarczego korzystania na podstawie Kodeksu cywilnego,
b) nieprzekraczające w ciągu roku wartości 100 kg żyta w przeliczeniu na jeden hektar uprawy,
c) w uprawach rolnych założonych z naruszeniem powszechnie stosowanych wymogów agrotechnicznych,
d) wyrządzone przez wilki, niedźwiedzie lub rysie w pogłowiu zwierząt gospodarskich pozostawionych, w okresie od zachodu do wschodu słońca, bez bezpośredniej opieki.
W latach 2020-2022 z powodu braku bezpośredniej opieki nad zwierzętami regionalni dyrektorzy ochrony środowiska odmówili wypłaty odszkodowań za szkody wyrządzone przez wilki łącznie w 146 przypadkach (w 59 przypadkach w 2020 r., w 55 przypadkach w 2021 r., w 32 przypadkach w 2022 r.). Biorąc pod uwagę liczbę wszystkich zgłoszonych szkód wyrządzonych przez wilki w tych latach (w 2022 r. - 979 wniosków, w 2021 r. - 998 wniosków, w 2020 r. - 910 wniosków) należy zauważyć, że odmowy wypłaty odszkodowań z powodu niezapewnienia bezpośredniej opieki zwierząt gospodarskich w okresie od zachodu do wschodu słońca w skali kraju wynoszą ok. 5%.
W związku z rosnącą liczbą zapytań, kierowanych do ministra klimatu i ochrony środowiska, dotyczącą pojęcia "bezpośrednia opieka", odbyło się spotkanie z udziałem Generalnej Dyrekcji Ochrony Środowiska oraz przedstawicielami wszystkich regionalnych dyrekcji ochrony środowiska, poświęcone temu tematowi. Zgodnie z ustaleniami, w projekcie nowelizacji ustawy o zmianie ustawy o ochronie przyrody oraz niektórych innych ustaw (UD39) zaproponowano wprowadzenie do art. 126 ustawy o ochronie przyrody ustępu 13 o brzmieniu: "13. Minister właściwy do spraw środowiska może określić, w drodze rozporządzenia, wymagania dobrych praktyk w zakresie zabezpieczania mienia przed szkodami powodowanymi przez gatunki zwierząt objęte ochroną gatunkową, kierując się potrzebą zapewnienia jednolitych standardów ochrony i, uwzględniając:
1) biologię gatunków zwierząt objętych ochroną gatunkową;
2) dobrostan zwierząt gatunków objętych ochroną gatunkową i zwierząt inwentarskich;
3) charakter zabezpieczanego mienia".
Wobec powyższego, przy opracowywaniu ww. rozporządzenia, zostaną rozważone i ocenione wszystkie metody zapobiegania szkodom, uwzględniające kryteria opisane w projektowanym przepisie oraz wybrane te, które zapewniają skuteczną ochronę mienia.
►Resort klimatu i środowiska w sprawie populacji wilka, 31-10-2023
►MKiŚ: zmiana statusu wilka nie jest obecnie planowana, 19-09-2023
