10-11-2023, Redaktor: Jkalmuk

W czwartek, 9 listopada br., w Centrum Kongresowym UR w Krakowie odbyła się konferencja naukowa pt. „Instytucjonalne wsparcie małych gospodarstw rolnych w nowej Wspólnej Polityce Rolnej”. 

Wydarzenie zorganizowane zostało przez Uniwersytet Rolniczy w Krakowie – Europejskie Centrum Badawcze Drobnych Gospodarstw Rolnych, we współpracy z Wojewódzkim Związkiem Rolników, Kółek i Organizacji Rolniczych, Małopolskim Stowarzyszeniem Doradztwa Rolniczego w Krakowie oraz Małopolską Izbą Rolniczą. Konferencję uroczyście otworzył JM Rektor Uniwersytetu Rolniczego w Krakowie Sylwester Tabor, a poprowadził prof. Janusz Żmija Dyrektor ECBDGR.

W spotkaniu, oprócz przedstawicieli organizatorów, licznie uczestniczyli małopolscy rolnicy oraz studenci Uniwersytetu, obecni byli również przedstawiciele władz samorządowych. Jednym z pierwszych prelegentów, był Krzysztof Klęczar, rolnik oraz Burmistrz Gminy Kęty, który w krótkim wystąpieniu podkreślił ważną rolę - nie tylko ze względu na produkcję żywności - jaką pełnią właściciele drobnych gospodarstw rolnych w społeczności wiejskiej naszego województwa.

Podczas sesji plenarnej wystąpili kolejno:

• dr Bogdan Pomianek z MRiRW - omówił wsparcie rozwoju małych gospodarstw przy pomocy interwencji Planu Strategicznego WPR;
• prof. dr hab. Wiesław Musiał z UR w Krakowie - przedstawił wykład nt. instytucjonalnego otoczenia wsi i rolnictwa w wdrażaniu nowej WPR;
• dr hab. Józef Kania z UR w Krakowie - dokonał analizy systemu doradztwa rolniczego w Polsce, jego efektywności oraz wyzwań, które stawia mu WPR.

Po zakończeniu sesji plenarnej oddano głos praktykom. Jako pierwszy wystąpił Prezes Zarządu MIR Ryszard Czaicki, który omówił specyfikę funkcjonowania małych gospodarstw rolnych w Małopolsce. W swojej prezentacji przytoczył wyniki ostatniego spisu rolnego (2020), zwracając uwagę na specyfikę funkcjonowania oraz najważniejsze zmiany, jakie nastąpiły w małopolskim rolnictwie - ze szczególnym uwzględnieniem produkcji ekologicznej, produkcji zwierzęcej oraz agroturystyki. Zaznaczając istotną rolę środków pomocowych dla rolnictwa w dochodach małych, a także średnich gospodarstw rolnych, przedstawił wnioski, których realizacja w ramach nowej WPR poprawiłaby sytuację tzw. drobnych producentów rolnych:

1. Pomocowe programy inwestycyjno-modernizacyjne dla małych gospodarstw powinny być ogłaszane co najmniej raz na 2 lata, a nie raz na całą perspektywę finansową. VAT w tych programach powinien być kosztem kwalifikowanym.

2. Należy umożliwić korzystanie z programów pomocowych produkcyjnym rolnikom dwuzawodowym;

3. Należy odstąpić od wymogu GAEC-6 (utrzymanie okrywy ochronnej gleby w okresie jesienno-zimowym) dla gospodarstw do 10 ha UR;

4. Należy zmniejszyć liczbę loch w pakietach genetycznych do 4 szt. - niezależnie od rasy;

5. Należy wprowadzić, w ramach ekoschematów, dopłatę do wypasu grupowego na terenach górskich i podgórskich, od 10 DJP zwierząt trawożernych – 500 zł /ha;

6. Należy zwiększyć płatność do ekstensywnych użytków zielonych na terenach górskich i podgórskich:

 - od 350 m n.p.m. – 850 zł/ha (przy założeniu 0,3 - 1,5 DJP/ha), 
 - od 500 m n.p.m. – 1 000 zł/ha (przy założeniu 0,3 - 1,5 DJP/ha).

W imieniu małopolskich rolników głos zabrał również Jacek Soska - rolnik, były poseł (1989-1997), w latach 90. pełniący funkcję wiceministra rolnictwa. W burzliwym wystąpieniu przedstawił jak kształtowała się dochodowość rodzin rolniczych w Polsce w ujęciu historycznym, po II wojnie światowej. Dowodził, że w latach 1975-1985, oraz 1993-1997 Polska zajmowała czołowe miejsca w produkcji rolnej w Europie, a polscy rolnicy osiągali wielokrotnie wyższe dochody niż po przystąpieniu do UE. W dalszej części wystąpienia skupił się na wyliczeniach, przedstawiając przykładowe kalkulacje możliwych do uzyskania dopłat - szczególnie przez gospodarstwa zajmujące się produkcją zwierzęcą - które miałyby zapewnić im wysoką dochodowość. Wskazał też na przyczyny niewykorzystania tych możliwości przez polskich rolników, upatrując ich nie tylko w złej polityce prowadzonej przez kolejne rządy, ale również w niedostatecznym zaangażowaniu świata nauki oraz słabości polskiego systemu doradztwa.  

Ostatnią część konferencji poświęcono na dyskusję. Polemikę z wyliczeniami prezentowanymi przez p. J. Soskę podjął m.in. Michał Chwastek, rolnik oraz Zastępca Burmistrza Gminy Słomniki. Z kolei R. Czaicki zwrócił uwagę, że oprócz godziwych dochodów, w działalności rolniczej wiodącą rolę pełnią miłość do ziemi oraz pasja, i bez zaszczepienia ich kolejnym pokoleniom, trudno liczyć na zaangażowanie młodych do zajmowania się produkcją rolną.

Zgodnie z zapewnieniami organizatorów, specjalnie powołany zespół, składający się z pracowników UR w Krakowie, opracuje końcowe wnioski, podsumowujące sesję plenarną i pokonferencyjną dyskusję.  

Jolanta Kałmuk, biuro MIR w Krakowie

---