MRiRW ws. pomocy dla grupy gospodarstw posiadających stada krów mlecznych
W odpowiedzi na wniosek KRIR (►pismo z dn. 19.07.2023 r.) w sprawie uruchomienia pomocy do gospodarstw produkujących mleko, MRiRW w ►piśmie z dn. 16.08.2023 r. przekazało poniższe wyjaśnienia.
"(...) Przed podjęciem decyzji o formie i skali ewentualnej pomocy wydaje się wskazanym przeanalizowanie powodów, dla których rynek mleka po okresie historycznie wysokich cen z lat 2021-2022 wszedł w okres ich obniżek.
Pierwsze sygnały zmiany trendu na światowym rynku mleka zaczęły się pojawiać w II połowie 2022 r., co wpłynęło najpierw na obniżenie unijnych cen zbytu proszków mlecznych i serwatki w proszku, a w IV kwartale 2022 r. także masła. Jedną z głównych przyczyn zmiany sytuacji stał się znaczący spadek importu realizowanego przez Chiny, widoczny zwłaszcza w odniesieniu do pełnego mleka w proszku. Utrzymujący się od kilka miesięcy spadkowy trend cen zbytu artykułów mleczarskich wymusił na zakładach mleczarskich w UE korektę cen skupu mleka. Spadki tych cen miały zróżnicowany charakter. Najwcześniej, bo już pod koniec minionego roku wystąpiły na Litwie i Łotwie, a od stycznia 2023 r. dotknęły wszystkie państwa członkowskie UE.
W grudniu 2022 r. średnia cena skupu mleka w UE wyniosła 58,25 EUR/100kg (+0,8% m/m), obniżając się do czerwca br. o 23,8% do poziomu 44,36 EUR/100kg (-10,2% r/r). W ślad za tym trendem, także w Polsce od stycznia 2023 r. ceny skupu mleka spadają. W porównaniu z historycznie wysoką ceną skupu mleka w Polsce w grudniu 2022 r., która w przeliczeniu na euro wyniosła 59,39 EUR/100kg i była wyższa od średniej unijnej, krajowa cena skupu mleka w czerwcu br. obniżyła się o 27,4% do poziomu 43,12 EUR/100kg.
W czerwcu 2023 r. niższe niż w Polsce ceny za mleko w skupie odnotowano w Belgii, Bułgarii, Danii, Estonii, Irlandii, na Łotwie, Litwie, Niemczech, Rumunii, Słowenii, Słowacji i Szwecji.
Pomimo spadających od stycznia 2023 r. na rynku unijnym cen w skupie mleka, dostawy mleka do skupu w bieżącym roku rosną, co stanowi dodatkową presję na te ceny. Ostatnie dostępne dane o skupie mleka dotyczą maja br. Zwykle każdego roku w maju, z uwagi na szczyt sezonu, odnotowuje się w UE najwyższe dostawy mleka.
W maju 2023 r. wzrosły one o 0,7% r/r. Najwyższy przyrost dostaw w ujęciu ilościowym nastąpił w Niemczech, Polsce, Niderlandach, Rumunii oraz Belgii, podczas gdy najgłębsze spadki dotknęły Francję i Włochy. Skumulowane dostawy mleka w UE-27 za okres I-V 2023 r. są o 0,8% wyższe niż przed rokiem, w tym w Polsce +2,1% r/r.
Na rynku światowym w bieżącym sezonie podaży surowca mlecznego jest zróżnicowana. W USA wzrosła ona podobnie jak w UE o 0,8% r/r, w Wielkiej Brytanii była wyższa o 0,1% r/r, podczas gdy w Nowej Zelandii spadła o 0,5% r/r, najwyższy spadek odnotowując w Australii o 4,8% r/r.
Obecne ceny skupu mleka, które spadły w UE do poziomu 44 EUR/100 kg, podczas gdy w USA oraz Oceanii osiągnęły poziom 34 EUR/100kg, są odzwierciedleniem sytuacji pomiędzy podażą i popytem. Spadek rynkowych cen zbytu przetworów mlecznych wpływa pobudzająco na zwiększenie zainteresowania konsumentów tymi produktami, zwłaszcza w dobie inflacji, na czym w dłuższej perspektywie korzysta sektor produkcji i przetwórstwa mleka.
Ustanowienie w bieżącej warunkach dodatkowych dopłat do krów mlecznych (poza tymi istniejącymi w Planie Strategicznym WPR), przy już zwiększonej krajowej podaży mleka, może dodatkowo pobudzić dostawy mleka do skupu, a w efekcie przyczynić się do dalszego spadku jego cen.
Alternatywnie, możliwy jest również scenariusz, w którym dopłaty w części bądź w całości zostaną „przechwycone” przez podmioty skupujące mleko poprzez odpowiednie obniżenie cen skupu. Branża mleczarska już wcześniej proponowała dopłaty do cen skupu mleka.
Uwzględniając powyższe, a także mając na uwadze informacje przekazane w przedmiotowym piśmie przez Krajową Radę Izb Rolniczych, wydaje się wskazanym wystąpienie przez MRiRW do Instytutu Ekonomiki Rolnictwa i Gospodarki Żywnościowej – PIB, który prowadzi badania opłacalności produkcji mlecznej, o ustosunkowanie do informacji i wyliczeń KRIR, a także o przeprowadzenie analizy wpływu wprowadzenia potencjalnych dodatkowych dopłat do krów mlecznych na sytuację popytowo-podażową w Polsce."
